Treść

Ultradźwięki

Ultradźwięki są to mechaniczne wibracje o częstotliwości przekraczającej granicę słyszalności ucha ludzkiego (powyżej 20kHz). W terapii fizykalnej stosuje się głównie częstotliwości od 0.8 do 3,5 MHz. Tkanki ludzkie stanowią bardzo zróżnicowany ośrodek pod względem akustycznym. Ultradźwięki powodują w tkankach skutki termiczne, nietermiczne i fizykochemiczne w zależności od dawki.
Fizjologiczne reakcje pod wpływem wzrostu temperatury obejmują: wzrost rozciągliwości kolagenu, przyspieszenie przepływu krwi, zmiany w szybkości przewodzenia nerwów obwodowych, podwyższenie progu odczuwania bólu, zwiększenie aktywności enzymów, zmiany w aktywności skurczowej mięśni szkieletowych. Ciepło powstaje głównie w tkankach o wysokim współczynniku absorpcji (kość, chrząstka, okostna, ścięgno, więzadło).
Do nietermicznych mechanizmów działania ultradźwięków zalicza się zmiany mechaniczne, kawitacje i zmiany fizykochemiczne. Wahania ciśnień występujące w przebiegu podłużnej fali ultradźwiękowej powodują sprężyste odkształcenia struktur tkankowych zwane mikromasażem. Pozostałe skutki są prawdopodobnie wynikiem działania mikromasażu.
Pod wpływem działania mechanicznego i cieplnego ultradźwięki powodują zmiany fizykochemiczne w tkankach, które obejmują: przyspieszenie reakcji konwencjonalnych; utleniania i redukcji w roztworach wodnych, degradację polimerów, rozpad i reakcje w rozpuszczalnikach organicznych.
Działanie biologiczne ultradźwięków jest wypadkową działania cieplnego, mechanicznego i fizykochemicznego. Ultradźwięki znajdują zastosowanie w leczeniu stanów zapalnych, zmniejszaniu bólu, obrzęku, zwiększenia rozciągliwości tkanki łącznej, w celu przyspieszenia zdrowienia tkanek oraz odbudowy i poprawy krążenia. W terapii, jeżeli jest to tylko możliwe, dąży się do odtworzenia funkcji tkanek, a nie tylko leczy objawy.
Wskazania:
• Choroby narządu ruchu: objawowe zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające kręgosłupa i stawów obwodowych; stany pourazowe i ich powikłania, złamania (świeże, opóźniony zrost kostny, stawy rzekome); zespół Sudecka, choroby ścięgien, pochewek ścięgnistych, powięzi, zespoły przeciążeniowe nadkłycia bocznego i przyśrodkowego kości ramieniowej;
• Choroby układu nerwowego: zespoły korzeniowe, neuralgie, kauzalgie, dystrofia mięśniowa postępująca, piramidowe i pozapiramidowe zespoły hipertoniczne i spastyczne (miejscowo);
• Choroby skóry i tkanki podskórnej – blizny i bliznowce, trudno gojące się rany, owrzodzenia goleni;
• Układowe choroby tkanki łącznej – reumatoidalne zapalenie stawów i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (poza okresami zaostrzeń), sklerodermia.

Czas trwania zabiegu do 5 minut.

Fonoforeza

Fonoforeza jest to nieinwazyjny zabieg wspomagający wprowadzenie do tkanek wybranych związków chemicznych, w zależności od wskazań, gdzie wykorzystuje się swoiste działanie terapeutyczne ultradźwięków.
W zabiegu fonoforezy dyfuzja leku przez skórę wymuszona jest powstawaniem dipoli relaksacyjnych w polu drgań mechanicznych o wysokiej częstotliwości oraz poszerzeniem kanałów gruczołowych i porów skórnych.
Na podawanie przezskórne leków wpływa również stan sieci naczyń kapilarnych. Rozgrzanie skóry przed zewnętrznym zastosowaniem leku rozszerza mieszki włosowe, zwiększa energię kinetyczną cząsteczek w miejscu leczonym i ułatwia wchłanianie leku. Ogrzanie skóry po zewnętrznym zastosowaniu leku zwiększa jego absorpcję do krwioobiegu ułatwiając działanie ogólne, ograniczając działanie miejscowe, gdyż cząsteczki leku są odprowadzane z krwiobiegiem od miejsca podania.
W zabiegu fonoforezy najczęściej stosuje się leki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Wszystkie leki powinny mieć postać żelu, czyli zawierać jednocześnie substancję czynną i prawidłowe podłoże sprzęgające.
W celu osiągnięcia maksymalnej skuteczności fonoforezy należy uważnie ocenić uwodnienie skóry, przygotować ją przez ogrzanie (ciepła woda, ciepły okład, promieniowanie podczerwone) ułożyć pacjenta w pozycji sprzyjającej optymalne krążenie w miejscu leczonym. Po zabiegu należy zostawić lek na powierzchni skóry pod opatrunkiem. Fonoforeza powinna być stosowana na małe powierzchnie skóry o wielkości głowicy ultradźwiękowej.
W wyniku stosowania fonoforezy jest możliwe doprowadzenie leku do tkanek o słabym stopniu ukrwienia, omija się pierwsze przejście wątrobowe, a podawanie leku jest bezbolesne i nietraumatyczne.

Czas trwania zabiegu do 5 minut.